RH bill debate sa Filipino, okey sa Palasyo; Cayetano, may paalala sa mga termino tungkol sa 'sex'

MANILA – Walang nakikitang masama ang Malacanang kung gawin sa wikang Filipino ang debate sa Senado tungkol sa kontrobersiyal na reproductive health (RH) bill, gaya ng hiling ni Sen Lito Lapid. Sa panayam ng media nitong Huwebes, sinabi ni presidential spokesperson Edwin Lacierda na ang mahalaga ay marinig ang lahat ng panig sa ginagawang talakayan sa Senado at maging sa Kamara de Representantes. “Pambansang wika po natin ang Filipino. Senator Miriam Defensor-Santiago admitted mahina po siya Filipino, si Senator Lito Lapid ay magaling sa Filipino. Eh ‘di ‘yung isa mag-Ingles, ‘yung isa mag-Tagalog—nagkakaintindihan naman eh," pahayag ng opisyal. Sa nakaraang mga talumpati ni Pangulong Benigno “Noynoy" Aquino III sa kanyang State of the Nation Address (SONA), kapansin-pansin na ginagawa niya ito sa wikang Filipino. Idinagdag pa ni Lacierda na walang nakasaad sa Konstitusyon na kailangang nagtapos ng kolehiyo ang isang aspirante na nais maging senador. Paliwanag niya, kailangan lamang nasa edad 40, nakababasa at nakasusulat, at residente ng Pilipinas sa loob ng dalawang taon ang mga nais tumakbong senador sa bansa. “You would disenfranchise people who [were not able to enter college] because of poverty but who have big hearts and who are smart to become deserving public officials," paliwanag niya. Aminado si Lapid na hirap siya umunawa ng Ingles sa mga debate dahil hindi siya nakaabot sa kolehiyo. Ingat sa termino – Cayetano Bagamat pabor din si Sen Alan Peter Cayetano sa paggamit ng Filipino sa debate ng RH bill, nanawagan naman siya sa kanyang mga kasamahan na maging maingat sa mga termino patungkol sa “sex" kapag isinalin na ito sa Filipino mula sa wikang Ingles. Paliwanag ng senador, tulad sa Matematika, may mga salita sa wikang Ingles ang mahirap isalin sa Filipino o 'di naman kaya ay nagiging tunog-bastos o nakakainsulto sa iba. “Hindi mo maiiwasan (ang mga salitang mahalay sa Filipino) kasi ang pinag-uusapan ay reproductive health. So, ang pag-uusapan mo talaga ang tungkol dun sa sex. But as I said, use the word, ‘siping’ hindi malaswa ang dating. So, kailangan ng legislator na maging picky at very sensitive na ang gagamiting terms ay scientific ang dating para in Tagalog, hindi nakakapukaw ng damdamin either way… negatively or positively sa iba," paliwanag ni Cayetano. Dagdag pa ng senador: “Remember language is part of culture. So, kung may mga terms na sa English ay hindi bastos pero sa Tagalog ‘pag pinakinggan mo ay iba ang dating sa masa, we have to be sensitive about it. So I think yung request na lang niya (Lapid) is should be taken as much as possible." Dahil ang kapatid niyang si Sen Pia Cayetano ay isa sa mga pangunahing may akda ng RH bill sa Senado, hindi direktang masagot ni (Alan) Cayetano kung maghihiwalay sila ng boto ng kanyang ate sa kontrobersiyal na panukala. “Sen. Pia and I never agreed to agree on everything. There are really some issues where we have different stands," ayon Sen Alan. “But I think we're a mature society. For example, regardless of the personal stand of Sen. Pia, I'm very close to the Catholic church and to our bishop and our parish priest, and we don't agree on some things, but we continue to support each other in our programs," dagdag niya. -- FRJ, GMA News