Filtered By: Topstories
News

Mga dapat gawin ng mga nagiging biktima ng cyberbullying


Naging laman ng mga balita nitong nakaraang mga linggo ang ilang sikat na personalidad na naging biktima ng mga cyberbully o basher sa mga social networking site. Ano nga ba ang dapat gawin ng mga taong nilalait at binabastos sa Internet? Sa News To Go ng GMA News TV nitong Biyernes, tinalakay nina Kara David at social media specialist Ms Janette Toral, ang napapanahong usapin ng cyberbullying sa harap na rin ng pagdami ng mga Filipino na gumagamit ng mga social networking site. At ayon kay Toral, lahat ng gumagamit ng mga social networking site gaya ng Twitter at Facebook ay maaaring maging cyberbully nang hindi natin namamalayan. Narito ang kanilang talakayan: KARA: Isa ang Pilipinas sa maituturing active sa mundo ng social networking tulad ng Facebook at Twitter. At kasabay nito ay ang tila tumataas na kaso naman ng cyberbullying. Para bigyan tayo ng kaalaman kung ano nga ba ang cyberbullying, at ano ang pwedeng gawin ng mga nakararanas nito, makakapanayam natin ngayong umaga si Janette Toral, isang social media specialist. Good morning Janette, welcome back to News to Go. JANETTE: Maraming salamat. KARA: Cyberbullying, gaano ba ito kaseryoso ngayon sa Internet? JANETTE: I think seryoso siya kasi dahil sa dami ng mga personalidad na gumagamit ng social media. At marami na rin sa kabataan natin ang gumagamit social media. Sa pagpapahayag natin ng mga opinyon, nagiging subject tayo ng mga tinatawag nating pagtuligsa ng iba sa ating opinyon. KARA: Ano ba yung sinasabing cyberbullying. Ito ba yung haters ganun ba ‘yon? JANETTE: Pwedeng sabihin haters, karamihan sa kanila hindi natin kakilala. Siguro dahil nga nagpaparticipate sila dun sa diskusyon, nagbibigay na rin sila ng kanilang kuro-kuro na maaaring hindi handa yung unang nagpahayag ng kanyang opinyon. KARA: Gaano yung extend ng cyberbullying… from yung minumura ka. JANETTE: Minumura ka, sasabihin sa’yo wala kang kwenta, wala kang pinag-aralan. The moment na mawala siya sa original na topic at maging personal na siya mina-mock na yung pagkatao mo, that’s cyberbullying. KARA: Gaano ka-extreme inaabot yung cyberbullying? JANETTE: Siguro sabihan ka na mamatay ka na. At yung iba naman may… yung kabataan nagsusuicide. I think may iba-iba tayong nakikitang ramification niya. KARA: Yung ginagawa pa? Kasi meron yung tinu-tweet ka lang ng mga bad things, minumura ka pero may iba pinopost pa… JANETTE: Ini-email, yung iba gumagawa pa ng anonymous site tapos iaatake ka. Yung iba kung may blog ka ipa-flood yung blog mo. KARA: Yung iba pa nga nagpopost ng hindi mamagandang litrato mo. JANETTE: Oo ieedit nila. Tapo yung iba gagawa ng hate page mo sa Facebook. KARA: Ano ang pwedeng gawin kapag nakakaranas ka ng cyberbullying? JANETTE: I think kapag nakaranas ka ng cyberbullying, pinaka-una mong magagawa ay i-correct yung unang misinformation. Nandun yung responsibilidad mo, na dapat kung may hindi naiintindihan o na-misinterpret sa sinabi mo, i-clarify mo. Kung sinasabi mo naman na ito ang opinyon mo at yung mga tao hindi nag-a-agree sa opinyon mo, pwede mo namang sabihin na ito ang aking paniniwala sa diskusyon na ito. At kung hindi kayo nag-a-agree sa akin, wala po akong magagawa. Sabihin na lang natin na respetuhin na lang natin ang opinyon ng bawat isa. KARA: Pero ako kasi personally nakaranas na ako ng ganyan na may tinutweet at sa Facebook mo minumura ka nang all those things. Marami rin akong ganyan na haters. JANETTE: Lalo na sa mga coverage na sensitive. KARA: Hindi nga siya coverage e personal. Pero ang advice sa akin ‘pag pinatulan mo kasi, lalo pa silang magsusunod-sunod. Lalo ka pa nilang magtutweet, lalong ipa-flood yung timeline mo, ganyan-ganyan. JANETTE: Depende kasi. Kung halimbawa naman sa tingin mo personal dun sinasabi natin, na sumagot ka lang publicly, magtweet ka lang isang beses, ipaliwanag mo. Tama na yun, ‘wag ka nang pumatol. Kung medyo kakilala mo naman yung nagtutweet sa’yo, pwede mo naman siyang iPM o baka namisunderstood mo ‘ko, sana kung may gusto ka pang linawin, i-private message mo ‘ko. KARA: Yung iba dinedelete yung account… is that ok? JANETTE: Yung iba dinedelete yung account, yung iba binablock yung nagtutweet sa kanila. Posible din naman yun pero as much as possible kasi, ang pinakamaigi kung nakita mong sensitive yung topic, talagang harapin mo yung usapan. Magkaroon ka ng magandang pagpapaliwanag. At kung hindi sila mag-agree sa’yo tama na ‘yon. Kasi hindi naman yung ka-debate mo ang importanteng-importante talaga d’yan. Ang pinaka-importante yung mga nag-o-observe. Kasi yung mga nag-o-observe, sila yung naninimbang kung kanino sila mas maniniwala. Kanino sila mas magsa-side, sila yung magja-judge who was the better person dito sa conversation na ‘to. Dito ka nila huhusgahan din. KARA: Maraming tao find… parang power in social media. Kasi anonymous ka, hindi ka mahahabol. Parang ganun yung feeling lalo na sa Twitter hindi naman kailangang pangalan mo ilagay mo doon. And minsan ito yung urge nila para mag-bash ng ibang tao, mambully ng ibang tao. Ang hindi narerealize ng maraming tao is that, may possible effect na ito na hindi maganda doon sa nabubully, doon sa biktima. Ano ba yung nangyayari, ano ang nararamdaman nung biktima base sa inyong pag-aaral? JANETTE: Unang una, kailangang ibalance natin siya. Sa tingin ko yung social media sa isang paraan nagiging opportunity siya para maipahayag yung ating opinyon, at para makipag-interact sa mga tao na hindi natin normally nakaka-interact -- gaya ng mga politiko, artista, media personality at mga sikat na tao. Yung nga lang, nagiging oportunidad din siya na kung halimbawa hindi natin pinaniniwalaan o hindi nag-a-agree sa ating mga sinasabi, pwede tayong magpahayag ng ating pagtuligsa. Kapag yung taong nagpahayag ng opinyon ay matapang at matalas ang dila sa pagpapahayag ng kanyang nararamdaman, siyempre maasahan niya na yung taong nakakausap niya o nakikinig sa kanya, maaaring ganun din yung paraan ng pag-e-express ng kanilang opinyon. Kung halimbawang sa pakiramdam ng taong nasasaktan, lalo na kung hindi naman siya personalidad, ordinaryo lang siya, siyempre pwede siyang magkaroon ng depression period. Talagang masasaktan siya na to the point na mag-explore siya ng kanyang legal means. Pero dapat kung gagamit ka ng social media, at gagamitin mo ito sa pamamaraan na pagpapahayag at pagbibigay ng iyong opinyon, kailangan malakas din ang iyong paninindigan, hindi ka basta basta magpapadala sa mga taong hindi nag-a-agree sa opinyon mo. Kailangang manindigan ka rin dun sa pinaniniwalaan mo. KARA: Ang alam ko may ibang kabataan na umaabot sa pagsu-suicide because of this things. JANETTE: Yung sa mga kabataan naman kasi kadalasan ng mga cyberbullying na nangyayari sa kanila, it’s more in terms of relationship. Halimbawa nag-aaway-away yung magkakaibigan, o kaya nag-aaway yung magsyota, nag-aaway sa mga team. Kaya importante naman dun, kapag sa kabataan ito nangyayari, yung mga nakakapanood, nakakapakinig o nakikita yung mga pinag-uusapan nila, kailangan mag-intervene yung mga magulang o kaibigan, at magbigay ng tulong o suporta na kinakailangan. Kung sila ay magkaklase sa eskwelahan, puntahan sila, kausapin sila. Baka pwedeng mag-usap sila dun nang harapan, kaysa daanin sa social network. KARA: May paraan ba na matukoy mo yung identity ng iyong cyberbully? JANETTE: Kadalasan hindi. Pero kung halimbawang naging resonable ka sa iyong naging disposisyon, kadalasang may ibang magsasabi sa’yo kung sino sila . Umaabot din naman sa ganung point. Ang tanong siguro, is it worth it to pursue and find out ba? Kadalasan kasi para kung meron talagang may manira sa’yo, at may ganung karaming nalalaman tungkol sa’yo na pwedeng ilagay online, kadalasan kilala natin. So, pwede na rin tayong mag-inventory kung sino ‘yon… tingnan natin kung sino ‘yon sa mga kakilala natin na may sapat na kinalaman o sapat na access para gawin ‘yon sa atin. KARA: May pwede bang parusa? Wala yata tayong batas on cyberbullying. JANETTE: Kasi yung cyberbullying is tantamount siya ng libel. Pwedeng libel, pwedeng slander. Kaya halimbawang may pinag-uusapan ngayon na magkaroon ng batas na cyberbullying, sa tingin ko dun parang magmo-move tayo toward dun sa point na ia-amend natin yung libel law o yung slunder. Na sa original na definition niya maaaring yung sa mga traditional na pamamaraan ng pamamahayag at sa e-commerce law, ni-recognize yung kanyang electronic part. Kaya lang since ngayon na gumagamit tayo ng social media, yung mga limited rules na pang-public servants lang o pang personalities, na kung saan hindi sila nag-eenjoy ng rights and privileges, baka ngayon pwedeng sigurong matingnan kung paano ito ma-amend nang hindi naman mahahamper yung ating freedom of expression. KARA: Anong mensahe mo para dun sa mga nabibiktima ng cyberbullying? Ano ang dapat nilang gawin, at how they should view this issue? JANETTE: Ang masasabi ko sa mga nabibiktima ng bullying, kailangan maging matapang sila at ‘wag nilang pepersonalin nang husto. Kahit minsan talagang personal na ang atake sa kanila. Ang importante, isipin nila na mayroon itong ugat, meron siyang pinagmulan na hindi pagkakaintindihan. So, kung ano yung ugat na yun na hindi pinagkaintindihan, i-address kaagad ‘yon. Not necessary to the individual, pwedeng status nila o mag-press release sila kung sila ay personality. Subsequent kung kailangan lang ng mga additional… affirmation lang. KARA: Pero ‘wag nang patulan pa? JANETTE: Pero ‘wag pumatol. Halimbawa, sinasabi ‘bakit ganito, bakit balita ko nakatanggap ka raw ng ganito?’ ‘Wag mong sagutin yun pero pwede mong sabihin na may funds na nakuha, at ang funds na ‘to ay ginamit dito. So, may paraan kung papaano mo sasagutin. KARA: So, address it one time and then the subsequent mga tweet… ‘wag mo nang patulan… JANETTE: Supplemental information address to everybody na generic, na hindi necessary na pumapatol ka sa mga umaatake sa’yo. KARA: Ano naman ang mensahe natin dun sa mga tao na gumagamit ng social media at posibleng maging cyberbully sila without them knowing. JANETTE: Actually lahat naman tayo pwedeng maging cyberbully nang hindi natin namamalayan dahil passionate tayo sa isang topic na ating pinaniniwalaan. Siguro importante lang, tandaan natin na kapag nagpapahayag tayo ng opinyon, magstick tayo dun sa topic. Huwag nating insultuhin yung pagkatao nung kinakausap natin. Huwag natin silang mamaliitin sa kanilang opinyon kahit dahil hindi tayo nag-a-agree. Kasi yung reality natin is shape by our experience. So, kanya-kanya tayong experience, kanya-kanya tayo ng paniniwala. Kung papaano hinahandle, yun ang kailangan nating respetuhin. KARA: Ako when I talk to yung people na gumagamit ng social media, I just tell them na hindi porke hindi mo nakikita yung taong kausap mo, tinutweet mo, pinifacebook mo, o mini-message mo, hindi ibig sabihin na hindi ‘yan tao. Always think na there’s another human being at the other end of the line. So, may feelings din ‘yan, nasasaktan din ‘yan, tao rin ‘yan. JANETTE: Ayaw din nilang ini-ignore sila, ayaw din nilang binabastos sila. At kahit hindi ‘yon nakikipag-interact, kahit followers mo rin lang sila, they expect na kahit papaano magiging resonable ka, considerate ka kapag nagpapahayag ka nang iyong opinyon. KARA: Ako ang massage ko lang is, there is another human being at the end of the line. So, isipin niyo na may feelings din yung taong iyon, and think before you click. Maraming salamat Ms Janette Toral. – FRJimenez, GMA News

LOADING CONTENT