Filtered By: Publicaffairs
Public Affairs

'Binibining Kumander,' dokumentaryo ni Howie Severino, ngayong Sabado sa 'I-Witness'


“BINIBINING KUMANDER”

Dokumentaryo ni Howie Severino
March 23, 2019

Ang papel ng kababaihan sa digmaan, madalas wala sa sentro ng bakbakan.  Lagi silang inilalarawan bilang taga-suporta at madalas biktima ng giyera.  Ang aming kwento, tungkol naman sa mga babaeng namuno sa labanan.

Matapos patayin ang kaniyang ama ng mga sundalong hapon noong ikalawang digmaan, ang barrio beauty queen na si Remedios Gomez, sumali sa Hukbalahap –  ang Hukbo ng Bayan Laban sa Hapon. Nakilala siya sa kaniyang tapang at kalaunan naging Kumander Liwayway. Itinuring siyang alamat dahil sa pag-aayos at paglagay niya ng lipstick bago sumabak sa laban.

Tutungo si Howie Severino at ang kaniyang team sa Mt. Arayat sa Pampanga, ang dating kuta ng mga Huk.  Doon niya malalaman kung ano ang nag-udyok sa mga kababaihan para maging gerilya.  Matutuklasan nila ang isang aspeto ng digmaan na marahil ay nakalimutan na, at dito rin nila malalaman ang mga magigiting na laban ng mga Huk.  Pinamunuan ng mga komunista at sosyalista, ang mga Huk ang naging isa sa pinakamatinding kalaban ng mga hapon.  Maraming bahagi ng Central Luzon ang hindi nasakop dahil sa kanila.

Ipinaglaban man nila ang bansa, itinuring pa rin silang bandido nang matapos ang giyera. Dekada ang nagdaan bago sila nakilala bilang beterano, at ang mga babaeng huk ang siyang nagpursigi para ipaglaban ang karapatan nila para sa pension.

Halos wala na sa kanila ang natitirang buhay pa, pero makikilala ni Severino ang kanilang pamilya na magbibigay ng mas malapitang pananaw sa kanilang lola at ina na pumanaw na.

English version

In the annals of war, women have usually performed support roles, and are often portrayed as victims. Our story is about women who led men in battle.

After her father was brutally killed by the Japanese in World War 2, barrio beauty queen Remedios Gomez joined Huk guerrillas in her native Pampanga. She quickly rose through the ranks to become the legendary Kumander Liwayway, known for her toughness but also for her insistence on wearing lipstick on the battlefield.

Howie Severino and his documentary team travel to Pampanga and Mount Arayat to learn about what drove small-town girls to become warriors. Their research opens a window not only to a little known gender aspect of the war, but to the astounding exploits of the Hukbalahap, the Communist-led guerrilla movement that welcomed the women and never surrendered to the Japanese. Even after the US Army capitulated, large swathes of Central Luzon remained unconquered by the foreign invaders due to the fierce resistance of the Huks.

Despite their heroics, the Huks were persecuted after the war by their own government. Decades later, it was the former women commanders who were among the leaders in lobbying for recognition and benefits for their comrades.

These women have passed away, but Severino's team finds their descendants who reveal a different, more tender side to the former jungle fighters, who paved the way for women in the military and many other walks of modern life.