"No kubeta"

Episode on April 7, 2008 Monday late night after Saksi In the most recent sanitation survey of the Department of Health, a huge chunk of our population still lacks a very important facility in their homes: the comfort room! But what's more surprising is this: majority of residents even in developed urban areas still do not have proper toilets. New York Festivals Gold and Silver Medalist Sandra Aguinaldo faces this pressing sanitation issue in her I-Witness documentary this Monday. 50% of Rizal province's more than one million residents do not have toilets. Sandra goes to Jalajala, Rizal and discovers that until now, locals either go to the river to answer the call of nature, or use the old system of digging their own "dump" site. Meanwhile, children in Caloocan city's urban poor areas have grown accustomed to defecating on the streets and in canals. Residents are too poor to finance the building of a public restroom, while the local government argues there is no point in such a project, as they are illegal settlers whose houses will soon be demolished.

---

Bahagi ito ng ating ritwal tuwing umaga. Kubeta, palikuran, kasilyas, CR… Anupaman ang tawag mo rito, lahat tayo aminadong mahalagang parte ito ng ating pang-araw-araw na buhay. Kaya nakagugulat malaman na marami pa pala sa mga bahay sa Pilipinas, walang kubeta! Sa pinakahuling sanitation survey na isinagawa ng Department of Health, lumalabas na hindi lang sa probinsya may kakulangan ng ganitong pasilidad, kundi maging sa mga malalaking siyudad sa Metro Manila at karatig-bayan nito. Ngayong Lunes sa I-Witness, haharapin ni New York Festivals Gold at Silver Medalist Sandra Aguinaldo ang bumabahong problema ng kawalan ng palikuran -- at ang epekto nito sa ating kalusugan at kapaligiran. Sa probinsya ng Rizal na kabilang sa Mega Manila, tinatayang kalahating porsyento ng populasyon ang walang CR. Uso pa rin daw ang "hukay" system sa mga bukid, o kung hindi man, diretso na sa Ilog. At kapag inabot ng gabi ang call of nature, sa plastic o arinola na lang sila dumudumi, sabay tapon sa bukid. Sa lunsod ng Caloocan, naging gawi na ng mga bata ang dumumi sa mga kanal at iskinita. Wala raw kasi silang perang pampatayo ng banyo. Ayon naman sa City Administrator, dahil sa itinuturing silang mga iskwater, walang dahilan para patayuan sila ng public restroom dahil gigibain din daw ang kanilang mga kabahayan.