Bahagi ng mga pagkain ng mga Pinoy--mapa-ulam, meryenda, sawsawan o inumin-- hindi na nawawala ang asin, na isa sa mga pinakamatandang pampalasa sa mundo. Gayunman, unti-unti na raw lumiliit ang produksiyon ng mga Pinoy salt farmer sa bansa. Bakit nga ba ito nangyayari?
Sa ulat ni Maki Pulido sa Reporter's Notebook, sinabing ang mga probinsiya ng Pangasinan, Cavite, Bulacan at Mindoro ang mga pangunahing pinagkukunan ng asin o rocksalt.
Pero ngayon, 93% ng ibinibentang asin sa bansa ay imported na, at 7% na lamang ang gawang lokal o gawing sa Pilipinas.
Ayon sa isang tindera sa Commonwealth Market, hindi nila alam kung saang bansa nanggaling ang ibinibenta nilang mga imported na asin. Pero pagdating sa bentahan, mas mabenta pa rin naman ang mga asin na ginawa sa lokal kumpara sa imported.
Taong 1995 nang isabatas ang Republic Act 8172 o ASIN (Act for Salt Iodization Nationwide) Law, kung saan dapat lagyan ng iodine ang asin para maging iodized salt ito bago ilabas o ibenta sa merkado.
Ito ay sa kadahilanang mas makabubuti sa kalusugan ang iodized salt at makaiiwas pa sa iba't ibang uri ng sakit tulad ng goiter.
Pero ayon kay undersecretary Cheryl Caballero ng Department of Agriculture, hindi lahat ng salt farmer ay kayang gumastos sa paglalagay ng iodine at kulang din ang kanilang kaalaman na mag-iodize.
Para naman sa may-ari ng asinan na si Sheralyn Panganiban, bukod sa matrabaho ito, mahirap din ang proseso dahil dagdag ito sa kanilang puhunan.
"Over the years, dahil hindi lang ginagamit ang asin for our own consumption. Lumalaki ang pangangailangan, gayunpaman, hindi sapat ang produksiyon kaya tayo ay nag-i-import ng asin sa kasalukuyan," sabi ni Caballero.
Nakasaad din sa batas na dapat tulungan ng gobyerno ang mga salt farmer na gawing iodized ang inani nilang asin.
Pero sinabi ni Department of Trade and Industry Regional Director Joel Valera, na ang problema ay hindi ito nagagawa dahil walang departamento o ahensiya na humahawak nito.
"Nabigyan ng instruction ang DTI to monitor, assist doon sa local producers. Tinulungan namin 'yung local producers, nagtayo kami ng kooperatiba," sabi ni Valera.
Bukod dito, isinusulong din ang paggamit ng artisanal salt o mga asin na ginawa sa tradisyunal na paraan ng mga bihasa.
Tunghayan sa video ng Reporter's Notebook ang buong pagtalakay sa naturang usaping na bahagi na ng kulturang Pinoy.--FRJ, GMA News